Selecteer IDA I DEWA AGUNG ISRI KANYA Deel 1 –

Vrouwelijke strijders tegen het Nederlandse kolonialisme in Klungkung

Door:

A. A. Bagus Wirawan

Ida Bagus Sidemen

Ida Bagus Rama

I Made Sudhjana

Pemerintah Kabupaten Daerah Tingkat II Klungkung

1993

PROLOOG

1.1. Macht en leiderschap

Het concept macht heeft vele dimensies die bestudeerd of uitgelegd moeten worden. De verschillende dimensies in kwestie komen voort uit verschillende visies van experts op het gebied van de sociale wetenschappen. Macht wordt bestudeerd vanuit de dimensie van het vermogen om twee actoren te beïnvloeden. Macht wordt ook geassocieerd met het vermogen om alternatieven tussen twee actoren te bepalen. Macht is het vermogen om sancties of beloningen op te leggen tussen daders. Een zachte of bijzondere vorm van macht is invloed of het vermogen om actoren te beïnvloeden. Daarnaast kan de bron van macht positie, rijkdom, geloof en religie zijn. In een ander deel legt M. Budiardjo uit dat de concepten die verband houden met macht autoriteit of autoriteit (autohoriteit) en legitimiteit of legitimiteit (legitimiteit) zijn. Volgens Koentjaraningrat wordt echter meer nadruk gelegd op de betekenis van autoriteit voor het begrip autoriteit en autoriteit voor het begrip legitimiteit. Het begrip autoriteit is volgens Max Weber verdeeld in drie typen, namelijk: traditioneel gezag, charismatisch gezag en rationeel juridisch gezag.

Het concept leiderschap is feitelijk gerelateerd aan verschillende sociale en politieke contexten, vooral om de positie en rol ervan in de traditionele samenleving te beschrijven. Symptomen van leiderschap bestaan ​​zowel in kleine, traditionele gemeenschappen als binnen een natie. Symptomen van leiderschap bestaan ​​in sociale systemen, namelijk in de onderlinge relaties tussen sociale elementen, er zijn partijen die worden beïnvloed en gestuurd. In dit proces van onderlinge relaties kunnen leiderschapsdimensies feitelijk worden geobserveerd en geanalyseerd, namelijk status en rol, macht, invloed en autoriteit, persoonlijkheid, functie, sociaal-culturele waarden en situatie. Leiderschap is een ontmoeting tussen verschillende factoren, namelijk: de aard van de groep, de persoonlijkheid en de situatie of gebeurtenissen eromheen. De verschillende dimensies en factoren van het concept van leiderschap die hierboven zijn beschreven, worden gebruikt om te benadrukken in hoeverre ze relevant zijn voor de macht en het leiderschap van een vrouwelijke figuur, I Dewa Agung Istri Kanya, in het Semarapura-paleis, Klungkung, in het midden van de 19e eeuw.

In traditionele staatsgemeenschappen zoals het Klungkung-koninkrijk is de machtsstructuur nauw verbonden met het religieuze systeem. Het sociale systeem als subsysteem van het kosmisch-magische systeem is gebaseerd op religieuze principes, en macht komt voort uit bovennatuurlijke krachten. De heerser of leider in deze gemeenschap bezit dualistische macht, namelijk wereldse macht en spirituele macht. Beiden zijn verenigd in één eenheid. De koning is tevens de hoogste priester of Koninklijke Raad. Door middel van rituelen en ceremonialisme worden waarden gerealiseerd. Symbolen van autoriteit versterken de creatie van een realiteit die alle autoriteit teruggeeft aan bovennatuurlijke autoriteit. Elke vestiging van een nieuwe macht in een traditionele gemeenschap vereist de mythologisering van die macht om haar bestaan ​​in de ogen van haar volk te rechtvaardigen.

Traditionele concepten van macht en leiderschap, vooral met betrekking tot koningen, de plichten en verplichtingen van koningen, de aard en het brein van een koning, kunnen bekend zijn of afkomstig zijn uit oude literaire teksten op Java. In deze oude boeken worden richtlijnen gegeven met betrekking tot de macht en het leiderschap van koningen. Het Javaanse concept van vierdimensionale macht is zeer bekend en komt overeen met de concepten in wayang, namelijk: sakti, mandraguna, mukti en autoriteit. Sakti mandraguna toont vaardigheid, bekwaamheid of vaardigheden op een of meerdere gebieden, inclusief wapens, kunst en kennis. Mukti heeft meer te maken met een positie van welvaart. Autoriteit betekent een gerespecteerde positie die grote invloed uitoefent. Wat betreft het karakter en karakter van een koning is in Nitisastra genoemd, namelijk: de koning moet alles weten wat nuttig is, hij moet moedig zijn en het vertrouwen hebben om iets te bereiken dat halal en waardig is, de koning moet alles achter zich laten wat nuttig is. is nutteloos.

Het koninklijke leiderschapssysteem maakt feitelijk gebruik van religieuze concepten en religieuze methoden om aan alle burgers een uniforme oriëntatie op te leggen

Zijn koninkrijk. De continuïteit van koninklijk leiderschap gebaseerd op erfelijk gezag moet dus worden versterkt door de overtuiging dat de afstammingslijn verder terug naar de goden kan worden getrokken. Behalve dat het een sterke autoriteit is, heeft het ook een heilige autoriteit. Om zijn heilige eigenschappen te versterken wordt aangenomen dat een koning een openbaring van de goden heeft en over magische krachten beschikt.

Deze heilige en magische eigenschappen moeten voortdurend in stand worden gehouden door middel van verschillende paleisceremonies. Bij de paleisceremonie kregen heilige koninklijke erfstukken een belangrijke functie. Het gezag van een koning wordt verkregen door zich te gedragen en te handelen in overeenstemming met de overtuigingen van de meerderheid van de samenleving. Volgens Javaanse begrippen moet een koning eerlijk (fair tan Choose), genereus van hart (deugdzaam) en wijs (wicaksana) zijn. Kortom, Koentjaraningrat concludeerde dat de componenten die ten grondslag liggen aan de macht van een koning in de aard van een koninklijke staat charisma, autoriteit, macht in een bijzondere zin en kwaliteiten die autoriteit uitstralen zijn. Verschillende kenmerken of componenten van macht volgens het Javaanse concept zijn vergelijkbaar met het verklaren van macht en leiderschap volgens het Balinese concept, vooral het leiderschap van Ida I Dewa Agung Istri Kanya in het Klungkung-koninkrijk halverwege de 19e eeuw.

 

De aard en het karakter van het vrouwelijke personage Ida I DewaAgung Istri Kanya tijdens haar leven verwijst naar en is in overeenstemming met het Javaanse concept van macht en leiderschap dat vier dimensies kent: sakti – mandraguna, mukti – autoriteit. Andere grondslagen zijn onder meer: ​​Nitisastra, religieuze concepten, charisma hebben, autoriteit, enzovoort.

1.2. Geschiedenis van de oorlog

Discussies over de oorlogsgeschiedenis kunnen niet los worden gezien van het proces van historiografische ontwikkeling. Het thema oorlog in de geschiedschrijving is eigenlijk al heel lang bekend, namelijk sinds de aanwezigheid van monumentale werken van Herodotus getiteld Perzische oorlog en Thucydides getiteld Peloponnesische oorlog in de Griekse tijd, vooral in de 5e eeuw voor Christus. Thema’s van oorlog, diplomatie en andere politieke activiteiten die historische processen beïnvloeden. Dergelijke historische werken benadrukken politieke processen en figuren en schilderen deze af als beschrijvend-narratief schrijven. Bovendien zorgde de kijk op het conflict dat zich in de Griekse periode afspeelde ervoor dat het schrijven van de oorlogsgeschiedenis in die tijd het karakter van een mythe en een epos kreeg werk dat beschrijvend-analytisch van aard is, zoals dat in de daaropvolgende periode wordt geprobeerd.

Het gebruik van bronnen die verband houden met oorlogsdiplomatie is kenmerkend voor de historische literatuur in de 18e eeuw. De beschrijving van de gebeurtenissen beperkt zich tot de oorzaken van militaire operaties en pogingen om de vrede te herstellen. Het historigrafische kenmerk dat G. Scharnhorst (1797) aan het einde van de ontwikkeling van het tijdperk van de Verlichting produceerde, was een oorlogsgeschiedeniswerk getiteld War of the First Coalition. De problemen die in zijn werk werden besproken waren de opkomst van de revolutie, militaire instellingen en hun commando, de heersende klasse, de middelen en faciliteiten van oorlog, en oorlogsfaciliteiten, enz.

Het werk van Carl Von Clausewitz, getiteld The 30 Years‘ War, werd geschreven in 1803-1805. Volgens hem is oorlog geen voortdurend politiek probleem, maar wordt hij ook beïnvloed door economische omstandigheden, technologie, religie en psychologische elementen. Elke oorlog is een weerspiegeling van het tijdperk en de omgeving eromheen.

Pater Paret drukte in zijn artikel over „De geschiedenis van de oorlog“ zijn mening uit dat oorlog een belangrijk probleem is in de historische analyse en een belangrijk onderdeel van de politieke geschiedenis. Daarom is het noodzakelijk om te weten dat er verschillende kenmerken zijn in de oorlogsgeschiedenis zoals geschreven door K. van der Maaten, namelijk: grote oorlog, kleine oorlog, volksoorlog of guerrillaoorlog en partizanenoorlog.

Kenmerken van oorlog in de Indonesische geschiedenis door seharawan T. Ibrahim Alfian, in zijn werk getiteld War in the Way of Allah: Aceh War 1873-1912, gepubliceerd in 1987. Er wordt uitgelegd dat er verschillende kenmerken van oorlog zijn, namelijk: grote oorlog, kleine oorlog, partijdige oorlog en volksoorlog of guerrillaoorlog. Volgens lokale bronnen, namelijk het verhaal van de Sabiloorlog, werd het verzet van het Atjehse volk tegen andere Nederlandse troepen echter de Sabiloorlog, de Nederlandse Oorlog, de Compagnieoorlog en de Kaficoorlog genoemd.

Het geven van namen of aanduidingen aan oorlogen die plaatsvinden, wordt blijkbaar geclassificeerd op basis van de perceptie en de plaats waar de oorlog plaatsvindt. Daarom worden er zes classificaties van oorlogsnamen gemaakt, namelijk: (1) oorlogen die plaatsvinden op basis van de geest of ideologie die de drijfveer is. hen. Bijvoorbeeld de Sabil-oorlog, de Jihad-oorlog, de Puputan-oorlog; (2) oorlogen die plaatsvinden op basis van waar de oorlog plaatsvindt, bijvoorbeeld: de oorlog in Afghanistan, de Golfoorlog, de Jagaraga-oorlog, de Kusamba-oorlog; (3) Oorlogen die plaatsvonden op basis van de prominente rol van personages, bijvoorbeeld de Diponogoro-oorlog, de Antasari-oorlog; (4) oorlogen die plaatsvinden op basis van de tijdsduur dat de gebeurtenis duurt, bijvoorbeeld de 30-jarige oorlog, de 80-jarige oorlog; (5) Oorlogen die plaatsvinden op basis van het type wapens dat wordt gebruikt, bijvoorbeeld een nucleaire oorlog; (6) Oorlogen die plaatsvinden op basis van tribale bekendheid die de oorlog drijft, bijvoorbeeld de Koerdische oorlog, de Padri-oorlog.

Kenmerken of classificaties in het oorlogsconcept waren belangrijk tijdens de koloniale periode in Indonesië. Koloniale oorlogen tijdens de koloniale periode in Indonesië waren gebaseerd op een koloniale visie en hebben reacties gekregen onder Indonesische historici die problemen met betrekking tot de oorlogsgeschiedenis bestuderen op basis van een op Indonesië gerichte visie. De op Indonesië gerichte visie bij het schrijven van de oorlogsgeschiedenis opent verschillende aspecten van de oorlog zelf. De aspecten die uit de oorlog naar voren komen en worden uitgelegd, zijn onder meer: ​​interne organisatie, ideologie en verlangens van de personages, hun persoonlijkheden, de sociaal-culturele achtergrond van de samenleving en haar leiders. Alle toegelichte aspecten zijn feitelijk gericht op het verkrijgen van een compleet beeld van de historische werkelijkheid op basis van bronnen van zowel de Nederlands-Indische overheid als inheemse bronnen. In feite is de bovenstaande vooruitgang in lijn met de mening van C. Von Clausewitz, die stelde dat het schrijven van oorlogsgeschiedenis niet alleen vanuit een politiek aspect wordt bekeken, maar ook economische, sociale, religieuze en andere aspecten omvat.

1.3. Heroïsche waarden

Een oud gezegde dat actueel blijft als je ernaar luistert of waar en betekenisvol blijft als je erover nadenkt, is: „mensen sterven en laten hun naam achter“. Met andere woorden, er kan worden gezegd dat mensen niet alleen betrokken zijn bij hun tijd, maar ook bij de tijd die door hen heen gaat. De tijdsdimensie die door hem heen gaat, zorgt er feitelijk voor dat de betekenis van zijn leven nog steeds wordt beoordeeld, lang nadat hij op deze wereld is verdwenen. Hoe meer hij optreedt als historisch acteur, in de zin dat zijn daden en activiteiten worden vastgelegd en herinnerd, hoe meer hij wordt blootgesteld aan de tirannie van die tijd. Het is alsof de acteur gedwongen wordt zijn rol voortdurend te herhalen. Herhalend, omdat het altijd zal veranderen. Hoe harder de tirannie van de tijd zich aan de acteur vastklampt, hoe verder hij transformatie ondergaat.

Ida I Dewa Agung, de vrouw van Kanya, was tijdens haar leven een ijzeren vrouw, volgens de bijnaam die de Nederlandse koloniale bureaucraten in Batavia hadden gegeven. Dankzij zijn leiderschap eindigde de Kusamba-oorlog in het Klungkung-koninkrijk met de dood van de commandant van de Nederlands-Indische militaire expeditie, generaal Michiels, op 25 mei 1849. Ook al was er een coalitie tot stand gekomen tussen de Balinese koninkrijken tegen de Na de agressie van de militaire expeditie in Nederlands-Indië tijdens de Kusamba-oorlog ervoeren ze een nederlaag van de kant van het soldatenkoninkrijk, maar werden verlost door de dood van generaal Michiels als commandant van de expeditie.

In feite was de rol van vrouwelijke diplomaten in ieder geval tot het midden van de 19e eeuw zeer prominent. De principes en idealen van Dewa Agung Istri Kanya spelen een belangrijke rol bij het verenigen van de acht koninkrijken door middel van overeenkomsten (paswara asta Negara) onder Dewa Agung in Klungkung als een eenheid op de eilanden Bali en Lombok.

Naast zijn rol op het gebied van de politieke diplomatie, die werd gekenmerkt door coalitievorming en samenwerking tussen koninkrijken, was in zijn tijd ook zijn rol op het gebied van de balladeliteratuur zeer prominent aanwezig. Dewa Agung Istri Kanya is een vrouwelijke figuur die verschillende hymnen componeerde, zoals het Lied van Paden Warak, de zeer beroemde Bhasa Wawatekan pralambang als literair werk dat de realiteit van het leven in het Semarapura-paleis in de 19e eeuw weergeeft.

Gebaseerd op de beschrijving van de realiteit van rollen op het hierboven beschreven gebied, kan worden gezegd dat Dewa Agung Istri Kanya een vrouw was die niet alleen moest worstelen met haar omgeving en lot, maar ook met historisch schrijven, met de tijd, toen ze weg, toen zij weg was, toen de volgende generatie op zoek was naar betekenis om na te streven in de huidige tijd. Het heden wordt gekenmerkt door de strijd voor onafhankelijkheid, vooral in het tijdperk van nationale ontwikkeling.

Door de dialoog tussen het onderwerp, namelijk de acteur, en de historische beoordeling van het vrouwelijke personage Dewa Agung Istri Kanya te verkennen, zullen het beeld en de reconstructie die zullen worden gecreëerd verschillende kwesties aan de orde stellen, waaronder hoe Dewa Agung Istri Kanya als vrouwelijk personage probeert politieke obstakels overwinnen,

Sociale, economische, culturele of psychologische die hem omringt? Waar streeft dit vrouwelijke personage naar? Wat heeft hij gedaan of gedaan? Hoe deed hij het? Hoeveel succes heeft hij behaald of heeft hij gefaald in zijn strijd? Hoe kan het huidige standpunt, de huidige generatie, het recht hebben om interpretaties voor te stellen die gebaseerd zijn op vooral sociaal-politieke overwegingen die de basis van historische beoordelingen beïnvloeden?

De laatste vraag zal gevolgen hebben voor de mate waarin sociaal-politieke veranderingen, vooral machtspolitiek, de culturele aannames van historische beoordeling fundamenteel kunnen veranderen. Slecht of goed is een ethische kwestie; posities kunnen veranderen, afhankelijk van veranderingen in macht of ideologische oriëntatie. IJzeren vrouwen, dissidente vrouwen en rebellen tegen legitieme macht kunnen als goed of slecht worden beschouwd, afhankelijk van het standpunt of de visie van de huidige houding ten opzichte van legitieme macht. Beide beoordelingen komen echter feitelijk voort uit dezelfde conceptuele basis, namelijk dat macht als criterium wordt gebruikt. Daarom is het logisch dat de beoordeling van de rol van Dewa Agung Istri Kanya, een ijzeren vrouwenfiguur, een dissidente vrouw, zeer slecht is, gebaseerd op de Nerlandocentrische visie op koloniale macht. Voor de huidige generatie is het echter ook vanzelfsprekend om een ​​historisch oordeel te geven over Dewa Agung Istri Kanya, een ijzeren vrouwenfiguur, een vrouw die in opstand kwam tegen de politieke overheersing van de koloniale macht. Daarom is hij een goede held, gebaseerd op een op Indonesië gerichte visie met de kracht van de eenheidsstaat van de Republiek Indonesië. Zijn heroïsche waarden zijn terug te zien in zijn heroïsche en patriottische kwaliteiten, bereidheid tot opoffering en toewijding aan de Almachtige God. Deze eigenschappen waren gemeenschappelijke kenmerken van de helden die vochten tegen de Nederlandse koloniale overheersing tijdens de periode van het bereiken van de onafhankelijkheid, vooral van de 17e tot de 20e eeuw.

1.4. Profiel van de Iron Woman en de Raka Woman wi

De aanwezigheid van een vrouwelijke figuur in het Klungkung-koninkrijk halverwege de 19e eeuw onthulde haar figuur steeds vaker op basis van bronnen, zowel uit koloniale archieven als traditionele lokale bronnen. Het is duidelijk dat de vormen van activiteit en beweging die worden uitgevoerd nog steeds beperkt zijn tot individuele bewegingen of niet zijn georganiseerd in organisatorische vormen zoals gebeurde in het eerste decennium van de 20e eeuw. Er waren verschillende vrouwelijke figuren als strijders in het verzet tegen de koloniale macht in Nederlands-Indië, zoals Martha Christina Tiahahu uit de Maluku, Cut Nyak Dien en Cut Nyak Meutia uit Atjeh. Ze vochten om de troepen van de bevolking van de Molukken en Atjeh te leiden in de strijd tegen de Nederlandse koloniale militaire agressie-expeditie. In de verzetsstrijd heeft iedere figuur zijn eigen kenmerken of profiel. MC Tiahahu vocht tegen koloniale troepen in de Molukkenoorlog in 1817. Hij werd gevangengenomen en veroordeeld tot verbanning naar Java. Op de reis naar het ballingschapsgebied stierf hij.

Cut Nyak Dien sloot zich aan bij haar eerste echtgenoot, Ibrahim, in de strijd tegen het Nederlandse koloniale leger in de Atjeh-oorlog (1873-1912). Daarom stierf haar eerste echtgenoot op 29 juni 1912 in de oorlog, dus zette Cut Nyak Dien haar verzet voort met haar tweede echtgenoot, Teuku Umar, die ook op 11 februari 1899 in de oorlog sneuvelde. Cut Nyak Dien werd gevangengezet en vervolgens verbannen naar Sumedang totdat ze stierf op 6 november 1908.

Cut Meutia vocht samen met haar echtgenoot Teuku Muhammad in de guerrilla tegen de Nederlandse koloniale troepen in Atjeh. Hij stierf in de oorlog tegen het koloniale leger. Nederland op 24 oktober 1910.

Uit de bovenstaande voorbeelden ter vergelijking om de strijd te benadrukken die Dewa Agung Istri Kanya in de Kusamba-oorlog in 1849 voerde, zijn zijn kenmerken moedig, koppig en geven nooit op. Op grond van deze kenmerken en houdingen noemden de koloniale bureaucraten Dewa Agung Istri Kanya de ijzeren vrouw, namelijk de vrouw of zuster van Dewa Agung, de koning van Klungkung, die nog steeds wilde vechten en geen vrede wilde sluiten met de Nederlandse koloniale autoriteiten. Daarom kan worden vastgesteld dat Ida I Dewa Agung Istri Kanya het profiel is van een ijzeren vrouw uit Klungkung, Bali in de 19e eeuw, vooral tijdens de Kusamba-oorlog in 1849.

Na de Kusamba-oorlog in 1849 en nadat Dewa Agung Putra, de koning van Klungkung, zijn broer, in 1850 stierf, lijkt het erop dat de regering ongeveer tien jaar lang in handen was van Dewa Agung Istri Kanya. Naast dat hij de touwtjes in handen heeft, vult Dewa Agung Istri Kanya zijn tijd met het uiten van zijn gedachten in ballades. De hymnewerken die zijn gecomponeerd zoals hierboven vermeld zijn: Plambang Bhasa Wewatekan en Kidung Padem Warak die de meest indrukwekkende gebeurtenissen tijdens het leven van de auteur vertellen. Deze gebeurtenissen waren de dood van Dewa Agung Putra, de vorige koning van Klungkung tijdens de oorlog tegen het Gianyar-leger in Blahpane. Een andere gebeurtenis is een grote ceremonie om de voorouderlijke geesten (het meesterwerk van Meligia) het heilige rijk binnen te leiden.

Uit de geschreven werken in de vorm van hymnen die werden geproduceerd, blijkt ook dat Dewa Agung IstriKanya het profiel had van een rakawi-vrouw of vrouwelijke auteur, iets wat in haar tijd zeer zeldzaam was.